FANDOM

Geografia Wiki
Geografia Wiki
364 Stron
Dodaj nową stronę
w:
Miasta

Dąbrowa Górnicza

Edytuj
Udostępnij

Dąbrowa Górnicza (niem. Dombrowa) – zachodnio-małopolskie miasto położone w południowej Polsce, w Zagłębiu Dąbrowskim, w województwie śląskim, na wschodnim krańcu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP), nad Czarną Przemszą i Białą Przemszą, w dużej części w Kotlinie Dąbrowskiej. Historycznie część Małopolski.

Największe powierzchniowo miasto województwa (9. w kraju) i największy ośrodek przemysłowy Zagłębia Dąbrowskiego. Należy do Górnośląskiego Związku Metropolitalnego i znajduje się w liczącej ok. 2,5 mln mieszkańców konurbacji śląsko-dąbrowskiej.

Położenie Edytuj

Dąbrowa Górnicza leży na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, w makroregionie Wyżyna Śląska i mazoregionach Wyżyna Katowicka i Garb Tarnogórski. Miasto graniczy z powiatem będzińskim (Będzin, Gmina Psary, Gmina Mierzęcice, Siewierz, Sławków), powiatem zawierciańskim (Gmina Łazy), powiatem olkuskim w województwie małopolskim (Gmina Klucze, gmina Bolesław) oraz z Sosnowcem.

Dzielnice Edytuj

Dzielnice Dąbrowy Górniczej, w porządku alfabetycznym to: Antoniów, Błędów, Bugaj, Centrum, Dziewiąty, Gołonóg, Korzeniec, Kuźniczka Nowa, Łęka, Łęknice, Łosień, Marianki, Mydlice, Okradzionów, Piekło, Ratanice, Reden, Sikorka, Strzemieszyce Małe, Strzemieszyce Wielkie, Trzebiesławice, Trzydziesty, Tucznawa, Ujejsce, i Ząbkowice. W latach 1977-1984 jedną z dzielnic stanowił Sławków.

Historia Edytuj

Pierwsza wzmianka o samej Dąbrowie pojawiła się w 1726 roku. Najstarsze wzmianki o osadach z terenu dzisiejszej Dąbrowy Górniczej to m.in. XII wiek o Trzebiesławicach, rok 1220 o Błędowie w kronikach biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża, XIV wiek o Strzemieszycach i Ujejscu, XV wiek o Gołonogu i Ząbkowicach, w księgach Jana Długosza, 1551 o Łęce. Prawdopodobnie od X wieku istniał Łosień, będący wczesno średniowiecznym ośrodkiem wytopu metali.

Intensywny rozwój zawdzięcza odkryciu wielkich złóż węgla kamiennego, w drugiej połowie XVIII wieku i związanego z tym bardzo szybkiemu rozwojowi przemysłowemu.

W 1815 roku Dąbrowa zostaje siedzibą Gminy Olkusko-siewierskiej, natomiast w 1864 roku siedzibą Gminy Osad Górniczych. W 1903 roku od Dąbrowy zostają odłączone: Środula, Sielec i Konstantynów. W 1909 roku zostają odłączone: Zagórze, Niwka, Modrzejów, Klimontów, Dańdówka, Józefów i Bobrek. W tym samym roku powstała gmina Dąbrowa Górnicza, w której skład weszły Dąbrowa, Stara Dąbrowa, Niepiekło i kolonie: Bankowa, Koszelew, Łabęcka, Huty Cynkowe, Mydlice, Gliniaki i Dębniki. W 1915 do Dąbrowy zostają przyłączone Koszelew, Ksawera i Warpie.

Na przełomie XIX i XX w. Dąbrowa była największym skupiskiem inteligencji technicznej w Zagłębiu, której kuźnią była Szkoła Górnicza Sztygarka. Historia tej szkoły to piękne karty w dziejach polskiego górnictwa i walk rewolucyjnych. Wydawała też ważne czasopismo naukowe Przegląd Górniczo-Hutniczy.

Sama tylko kopalnia Reden zatrudniała połowę robotników tworzącego się wokół Dąbrowy zagłębia przemysłowego, któremu dała nazwę. Huta Bankowa była największą w Królestwie Kongresowym, a moc jej maszyn stanowiła 1/3 całego przemysłu Królestwa i zapoczątkowała w nim produkcję stali.

Władze carskie nie chciały przyznać praw miejskich, mimo ze Dąbrowa liczyła ponad 30 tysięcy mieszkańców. Uczyniły to dopiero bardziej tolerancyjne władze austriackie, 18 sierpnia 1916 roku. w 1919 roku Rada Miejska zmieniła nazwę na Dąbrowę Górniczą.

Duży wpływ na miasto miało wybudowanie w latach 1972-76 największego w kraju i jednego z największych w Europie Kombinatu Matalurgicznego Huta Katowice.

Z niejasnych przesłanek w 1975 roku, ciążące ku Dąbrowie Górniczej Zagórze i Kazimierz Górniczy zostały włączone do Sosnowca.

Największą liczbę mieszkańców miasto miało w 1982 roku i wynosiła ona 152 373, natomiast największą powierzchnię wynoszącą 209 km², w latach 1977-84.

Gospodarka Edytuj

W Dąbrowie Górniczej mieści się największa w Polsce huta żelaza: ArcelorMittal Poland oddział Dąbrowa Górnicza (dawna Huta Katowice) i jedna z największych europejskich koksowni: Koksownia Przyjaźń.

W 1996 roku, rozporządzeniem Rady Ministrów, utworzona została Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna (KSSE). W jej skład weszły między innymi tereny Dąbrowy Górniczej oraz sąsiadującego z nią Sosnowca tworząc Podstrefę Sosnowiecko-Dąbrowską. Jej cechą charakterystyczną jest rozproszenie terytorialne obszarów przeznaczonych pod inwestycje oraz ich położenie w pobliżu restrukturyzowanych przedsiębiorstw.

W przeciągu kilku ostatnich lat, na terenach Podstrefy znajdujących się w Dąbrowie Górniczej wybudowanych zostało wiele zakładów produkcyjnych i usługowych. Są to między innymi: Brembo Poland Sp. z o.o. (branża motoryzacyjna), Ekocem Sp. z o.o. (branża budowlana), Atlas Barbara S.A. (chemia budowlana), Gühring Polska Sp. z o.o., Hobas System Polska Sp. z o.o. (produkcja rur), Galia S.A. (włókiennictwo, obecnie zlikwidowana), NIKE S.A. (branża budownlana), DHL Exel Supply Chain (logistyka, centrum dystrybucji firm Gillette i Philips), Kamis-Przyprawy S.A. (logistyka), PDC Silesia (logistyka, obecnie ProLogis Park Dąbrowa), Fiege (logistyka), TNT (logistyka), Valeo, Ficomirrors Polska (motoryzacja), Final S.A. (branża budowlana), Saia-Burgess Poland (AGD – slniki), Mecacontrol Polska (motoryzacja i urządzenia elektryczne).

Wkrótce rozpocznie się budowa kolejnych zakładów: Sigro (budowlana), Korea Fuel-Tech (motoryzacyjna) i Gühring Polska (2 inwestycja w Dąbrowie).

Strefa przyciąga inwestorów z różnych dziedzin przemysłu ceniących sobie bardzo dobre warunki prowadzenia działalności gospodarczej, jak również brak problemów ze znalezieniem wykształconych i wykwalifikowanych pracowników.

Inne duże przedsiębiorstwa w mieście to między innymi: Saint-Gobain Glass Polska, Saint-Gobain Sekurit Hanglas Polska, Huta Bankowa (wybudowana i działająca od 1834-39), Damel (fabryka maszyn elektrycznych), Defum (fabryka obrabiarek), Zakłady Tworzyw Sztucznych "Ząbkowice Erg" S.A., Huta Szkła Gospodarczego "Ząbkowice" S.A., Magneti Marelli Exhaust Systems Polska, Feidal Polska, SARPI Dąbrowa Górnicza (dawniej Lobbe), Wader & Woźniak GmbH, Stalprofil S.A., Kem S.A., Przedsiębiorstwo Przerobu i Obrotu Złomem HK – Cutiron, Montostal, Pfleiderer Technika Izolacyjna Polska, URSA Polska, Pronox, i wiele innych.



Handel Edytuj

Wybrane obiekty handlowe:


Komunikacja miejska Edytuj

Dąbrowa Górnicza należy do KZKGOP, który organizuje komunikację autobusową i tramwajową. Na terenie miasta istnieje kilkadziesiąt linii autobusowych i 5 tramwajowych, które wykonują rocznie odpowiednio ok. 5,7 mln i 925 tys. wozokilometrów (2006 r.).

Transport lotniczy Edytuj

W odległości ok. 11 km od granicy miasta i ok. 18 km od centrum, znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy "Katowice" w Pyrzowicach, do którego dogodny i szybki dojazd zapewnia droga ekspresowa Szablon:AS-droga

Edukacja Edytuj

Szkoły wyższe:

Szkoły policealne (7)

Szkoły średnie:

  • I Liceum Ogólnokształcące im. Waleriana Łukasińskiego
  • II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
  • III Liceum Ogólnokształcące im. Lucjana Szenwalda
  • IV Liceum Ogólnokształcące im. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego (Strzemieszyce)
  • V Liceum Ogólnokształcące im. Kanclerza Jana Zamoyskiego
  • VI Liceum Ogólnokształcące dla Dzieci Niedowidzących i Niewidomych
  • VII Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Sportowych nr 2
  • Liceum Ekonomiczne Zespołu Szkół Ekonomicznych
  • Liceum Ekonomiczne nr II Zespołu Szkół Zawodowych "Sztygarka"
  • Liceum Techniczne Technicznych Zakładów Naukowych
  • Liceum Techniczne Zespołu Szkół Technicznych
  • Liceum Zawodowe Technicznych Zakładów Naukowych
  • Liceum Zawodowe Zespołu Szkół Ekonomicznych
  • Liceum Zawodowe Zespołu Szkół Technicznych
  • Katolickie Liceum Ogólnokształcące
  • Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych – Ogólnokształcąca Szkoła Sztuk Pięknych im. T. Kantora
  • Prywatne Liceum Ekonomiczne Fundacji "Serce Szkole"
  • Prywatne Liceum Ekonomiczno-Handlowe dla Dorosłych "Nestor"
  • Prywatne Liceum Ogólnokształcące Fundacji "Serce Szkole"
  • Prywatna Szkoła Średnia "Nestor"
  • Prywatne Technikum Zawodowe
  • Techniczne Zakłady Naukowe w Dąbrowie Górniczej
  • Technikum Budowlane Zespołu Szkół Budowlanych
  • Technikum Elektryczne Zespołu Szkół Technicznych
  • Technikum Elektroniczne Zespołu Szkół Zawodowych "Sztygarka"
  • Technikum Mechaniczne Zespołu Szkół Technicznych
  • Technikum Mechaniczno-Elektryczne
  • Zasadnicza Szkoła Budowlana Zespołu Szkół Budowlanych
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 1 przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Dzieci Niedowidzących i Niewidomych
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 2 w Zespole Szkół Specjalnych nr 6
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Zespołu Szkół Ekonomicznych
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa Zespołu Szkół Technicznych
  • Zespół Szkół Muzycznych im. Michała Spisaka
  • Zespół Szkół Technicznych
  • Zespół Szkół Zawodowych "Sztygarka" im. St. Staszica

Szkoły gimnazjalne (17)

Szkoły podstawowe (30)

Kultura Edytuj

Zabytki Edytuj

Władze miasta Edytuj

Szablon:DisambigR

Prezydent miasta Zastępcy prezydenta miasta Przewodniczący Rady Miasta Wiceprzewodniczący Rady Miasta
Zbigniew Podraza Henryk Zaguła
Iwona Krupa
Paweł Gocyła 		Agnieszka Pasternak Robert Majewski
Krzysztof Tamborek
Kazimierz Woźniczka

Sport Edytuj

Kluby sportowe Edytuj

Na terenie miasta działa ponad 60 klubów i stowarzyszeń sportowych, m.in.:

Piłka nożna:

  • MUKP Dąbrowa Górnicza – klub piłkarski
  • Pionier Ujejsce – klub piłkarski, rozgrywki na szczeblu A-klasy
  • Przemsza Okradzionów – klub piłkarski, rozgrywki na szczeblu B-klasy
  • Tęcza Błędów – klub piłkarski, rozgrywki na szczeblu A-klasy
  • Unia Dąbrowa Górnicza – klub piłkarski, rozgrywki na szczeblu ligi okręgowej.
  • Unia Ząbkowice – klub piłkarski, rozgrywki na szczeblu ligi okręgowej.
  • Zagłębiak Dąbrowa Górnicza – klub piłkarski, rozgrywki na szczeblu IV lidze.
  • Zagłębiak Tucznawa – klub piłkarski, rozgrywki na szczeblu A-klasy

Siatkówka:

Koszykówka

Inne dyscypliny:

Obiekty sportowe Edytuj

  • Hala Widowiskowo-Sportowa "Centrum" (ponad 3000 miejsc + rozkładane)
  • Hala Sportowa przy ul. Swobodnej
  • Stadion Komunalny przy ul. Konopnickiej
  • Centrum Sportów Letnich Park "Zielona"
  • Obiekt Rekreacyjno-Sportowy "Malinowe-Górki" przy plaży Pogoria III
  • Lodowisko syntetyczne

Wypoczynek Edytuj

Powierzchnia jezior wynosi aż ponad 800 ha, parków 180ha (0,96%) i lasów 4100ha (21,7%).

Atrakcje Edytuj

Parki miejskie Edytuj

  • Park "Zielona"

Park miejski "Zielona" powstał dzięki wybudowaniu w 1932 roku drogi do Łagiszy, która połączyła te tereny z centrum miasta. Pierwotnie istniał tutaj las dębowy. Teraz rośnie tu kilka gatunków drzew liściastych. Jego całkowita powierzchnia wynosi 67 ha. Od początku jest on własnością komunalną. W pierwszym okresie miasto wytyczyło alejki oraz zatroszczyło się o wygląd centralnej części parku. Po II wojnie światowej, dzięki wykonywanym w czynie społecznym pracom mieszkańców, udało się uporządkować i przywrócić świetność całemu parkowi. Jeszcze w drugiej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku, w parku znajdowało się dużo atrakcji. Znajdowało się tutaj między innymi małe miejskie ZOO, w którym można było oglądać niedźwiedzie brunatne, jelenie, lisy i ptactwo, a po jeziorku można było pływać kajakiem. W parku znajdował się odkryty basen pływacki o wymiarach 20 x 40 m. (obecnie nieczynny). Park Zielona jest doskonałym miejscem do odpoczynku psychicznego jak i czynnego fizycznego. Alejki stanowią ostoję dla wielu gatunków drzew, dających przyjemny chłód, oraz ptaków. Jest doskonałym miejscem do rekreacji. Powstało tutaj boisko do gry w siatkówkę plażową. Od 2004 w parku działa mini – ZOO. Niedawno została również odnowiona fontanna, wraz z zamontowaniem nocnej iluminacji.

  • Park "im. Generała Hallera"
  • Park "Podlesie"
  • Park Śródmiejski "Małpi Gaj"
  • Park Tysiąclecia (Ząbkowice)
  • Planty im. Harcmistrza Stefana Piotrowskiego na Redenie

Kościoły i Związki Wyznaniowe Edytuj

Kahał

Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP

Kościół Rzymskokatolicki

  • Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata
  • Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa
  • Najświętszej Maryi Panny Anielskiej
  • Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej
  • Najświętszej Maryi Panny, Królowej Polski
  • Nawrócenia św. Pawła Apostoła
  • św. Barbary
  • św. Jadwigi Królowej
  • św. Józefa Oblubieńca NMP
  • św. Maksymiliana Marii
  • Trójcy Przenajświętszej (Błędów)
  • Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej (Łęka)
  • Podwyższenia Krzyża Świętego (Łosień)
  • Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Okradzionów)
  • Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel (Strzemieszyce Małe)
  • Najświętszego Serca Pana Jezusa (Strzemieszyce)
  • Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych (Trzebiesławice)
  • Przemienienia Pańskiego (Tucznawa)
  • Najświętszej Maryi Panny, Matki Kościoła (Ujejsce)
  • św. Marii Magdaleny (Ząbkowice)
  • Zesłania Ducha świętego (Ząbkowice)
  • św. Antoniego z Padwy (Gołonóg)

Kościół Starokatolicki Mariawitów

Inne:

Znani ludzie urodzeni w Dąbrowie Górniczej Edytuj

Znane osoby związane z Dąbrową Górniczą Edytuj

  • Juliusz Kaden-Bandrowski – wielokrotnie przebywał w Dabrowie i poświęcił jej Czarne skrzydła.
  • Krzysztof Kieślowski – w latach 40. i 50. XX wieku mieszkał w dzielnicy Strzemieszyce.
  • Maria Konopnicka – często gościła, tu mieszkała jej córka. Utwory poświęcone Dąbrowie: Dym (o Hucie Bankowej), Hanysek (o dzieciach Dąbrowy), Ofiara pracy, Jasełka:
Hej górnicy my z Dąbrowy
Światła ciepła straż,
czarny na nas pył węglowy,
Lecz to węgiel nasz.




Dąbrowa Górnicza [online]. Wikipedia : wolna encyklopedia, 2008-05-12 14:41Z [dostęp: 2008-05-12 17:21Z]. Dostępny w Internecie: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=D%C4%85browa_G%C3%B3rnicza&oldid=12496563

Źródło „http://pl.geografia.wikia.com/wiki/D%C4%85browa_G%C3%B3rnicza?oldid=1773”